Yüksek gerilim hatları konumlandırılırken; uluslar arası elektroteknik komisyonu tarafından IEC 60071-1:2020 Yalıtım koordinasyonu kuralları baz alınmaktadır. Yüksek gerilim şebekelerinin tüm yalıtım ve koruma kuralları her bir elektrik elemanı, elektrik devresi ve elektrik sistemlerine ayrı ayrı adapte edilmektedir. Yüksek voltaj nedir sorusunun cevabı apaçık 52 kV ile 300 kV arasında kalan gerilimdir demek doğru olacaktır. High Voltage – HV kimliğine sahip elektrik donanımları kullanılarak inşa edilmektedir. 

Yüksek gerilim, kendi arasında iki ayrı gerilim seviyelerine ayrılmaktadır. Birinci grupta 1 kV – 245 kV vardır. İkinci grupta ise 245 kV – 300 kV mevcuttur. 300 kV’den daha yüksek gerilimler çok yüksek gerilim şebekesi olarak anılır ve ona göre planlanır. Yüksek gerilim hatları nerelerde kullanılır sorusuna özetle şu şekilde yanıt vermemiz mümkündür; yüksek gerilim hatları elektrik üretim sektöründe faaliyet gösteren elektrik santralleri ile yerleşim birimleri arasında yerleşke edilmektedir. Doğrudan elektrik abonelerine elektrik dağıtmazlar. Sadece elektrik santral çıkışı ile küçük – büyük yerleşke arasında iletim vazifesi görmek için vardır.

Yüksek gerilim kullanım alanları konusuna geçmeden önce yüksek gerilim nasıl üretilir diye sormak yerinde olacaktır. Yüksek gerilim iletim şebekeleri sadece elektrik üretmekle yükümlü elektrik santrallerinin çıkış bölgelerinde yer almaktadır. Yüksek gerilime tabi olan direnç elektrik santrallerinden çıkarak yüksek gerilim trafosundan geçerler. Ardından orta gerilim – alçak gerilim şebekelerine doğru yol alırlar. Yüksek gerilime gereksinimin nedenleri belirli formüller baz alınarak hesaplanmaktadır. İhtiyacın net olarak saptanabilmesi için iki ayrı formül sırası ile kullanılır;

1. Güç = Gerilim x Akım
2. Enerji = Güç x Zaman

Bu formüle göre hesaplamalar yapılır ve yüksek gerilim hatları da bu formül temel alınarak yerleşke edilir. Bunu iki ayrı baraj ve İstanbul şehri ile örnekleyecek olursak;

• İstanbul – Keban Barajı arası mesafe 1100 km olup; ilk yüksek gerilim Keban barajının çıkışına – ikinci yüksek gerilim İstanbul girişine atılarak sırası ile orta ve alçak gerilim şebekeleri ile desteklenerek enerji akışı sağlanabilir.
• Diğer örneği ise birbirine 1300 km uzaklıkta bulunan Atatürk Barajı ve İstanbul olarak verebiliriz. Bu örnekte de yine baraj çıkışına bir adet yüksek gerilim, İstanbul girişine bir adet yüksek gerilim donanımları ile iletmek mümkündür. 

Üretimden Dağıtıma Yüksek Gerilim

Yüksek Gerilim Nedir, Nerelerde Kullanılır?

Yüksek gerilim elektrik ve yüksek voltaj nedir sorusunun ilk başladığı yerden itibaren özetle inceleyecek olursak; 

1. Üretimin gerçekleştiği elektrik santrali
2. Yüksek gerilim ve çok yüksek gerilim yükünün elektrik santrali çıkışında konumlandırılması
3. Yüksek ve çok yüksek gerilimden sonra elektrik akımının abonelere dağıtılmasını sağlamak için orta gerilim şebekelerinin yerleşke edilmesi
4. Ev – iş yerlerinin bulunduğu bölgelere alçak gerilim şebekelerinin yapılarak güvenli enerjinin hizmete sunulması olarak sıralamamız doğru olur.

Üretim – İletim ve Dağıtım – Tüketim ile İlişkisi

• Üretimden sonra yüksek gerilim şebekelerine yönlendirilen elektrik için yükseltici trafolar kullanılarak elektriğin kaybının engellenmesine katkı sunulur.
• Yüksek gerilim hattı orta gerilim hattına ulaşana dek bu şekilde ilerler ve orta gerilim şebekesine verilmeden önce alçaltıcı trafolar yerleşke edilerek elektrik enerjisinin standart aboneler için güvenli kalması sağlanır. Bu aşamadan sonra dağıtım şirketlerinde tüketim yapan bireysel ve resmi kullanıcılara yönlendirilir.